Vierde voortgangsrapportage NPO: verbetering zichtbaar, nog wel werk aan de winkel

Scholen boeken resultaat met hun inzet vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (hierna: NP Onderwijs). Zo melden in het mbo minder studenten studievertraging en mentale problemen. Maar er is nog wel werk aan de winkel: de nasleep van corona is nog niet voorbij. De effecten van de pandemie zijn groter dan gedacht. Dit blijkt uit de vierde voortgangsrapportage van het NP Onderwijs, die onlangs aan de Tweede Kamer is gestuurd.

Voor het mbo en hoger onderwijs is 2023 het laatste reguliere jaar van het NP Onderwijs. Instellingen zijn hard aan de slag met het programma. Met resultaat: in de studentenpeiling van 2023 melden minder studenten studievertraging en mentale problemen. Maar de zorgen over studievertragingen en welzijnsproblemen zijn nog niet voorbij. De groep studenten met motivatieproblemen loopt terug, maar is nog steeds groot. Vooral studenten die nog vertraging hebben, geven aan dat dit vaak door een gebrek aan motivatie komt. Bovendien neemt de duur van hun vertraging toe, vooral bij ouderejaarsstudenten. Ook studenten met grotere welzijnsproblematiek hebben meer studievertraging.

Onderwijsinstellingen spannen zich vanuit het NP Onderwijs in om studievertragingen weg te werken. Veel studenten zijn positief over de hulp die ze krijgen, en niet zonder reden: studenten die ondersteuning krijgen hebben minder vaak vertraging. Een deel van de studenten heeft hulp nodig, maar vindt en krijgt deze hulp nog niet. Dit verdient de komende periode nog de aandacht van OCW en de instellingen, en de studenten zelf.

Studentenwelzijn verbetert

Ook het welzijn van studenten gaat vooruit. Minder studenten melden dat hun mentale gezondheid (zeer) slecht is. Toch kampt nog steeds bijna een op de vijf studenten met welzijnsproblemen (18%). De nasleep van de coronacrisis is hiervan overigens niet de enige oorzaak. Ook bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne, de inflatie en zorgen om het klimaat spelen een rol. Bovendien zal altijd een groep studenten met mentale problematiek te maken hebben, ook na het NP Onderwijs. Daarom investeert het kabinet ook de komende jaren extra in studentenwelzijn op het mbo en in het hoger onderwijs. Daarnaast proberen instellingen zelf om succesvolle werkwijzen een vervolg te geven. Denk aan de inzet van studentpsychologen, of informatie over het ondersteuningsaanbod voor studenten.

Deel studenten start met minder bagage en valt vaker uit

Instellingen in het mbo en hoger onderwijs geven aan dat nieuwe studenten met minder vaardigheden instromen in het vervolgonderwijs. Tijdens de pandemie golden er in het voortgezet onderwijs versoepelde exameneisen. De ‘duimregeling’ bijvoorbeeld: de mogelijkheid om één vak niet mee te tellen bij het bepalen van de uitslag. In het jaar 2020 is er zelfs geen schriftelijk examen afgenomen. De slagingspercentages lagen in deze jaren daardoor veel hoger dan voor de coronacrisis. Studenten die gebruikgemaakt hebben van examenmaatregelen blijken vaker uit te vallen dan studenten die dat niet hebben gedaan. De komende jaren blijven OCW en de instellingen er samen de schouders onder zeten om studenten succesvol naar een diploma te begeleiden Inmiddels zijn de betreffende examenmaatregelen opgeheven.

Meer weten? Lees dan hier uitgebreid hoe het gaat met leerlingen en studenten en met de uitvoering van het programma. Of lees de Kamerbrief.