Horizontale samenwerking en verantwoording door mbo-instellingen
Goed middelbaar beroepsonderwijs kan alleen maar tot stand komen in nauwe samenwerking tussen de mbo-school en regionale en sectorale samenwerkingspartners. Mbo-scholen geven die samenwerking op verschillende manieren en op alle niveaus binnen de school vorm. De komende jaren neemt het belang van deze horizontale samenwerking en verantwoording alleen maar toe. Dit kan ook gevolgen hebben voor de verticale verantwoordingsrelaties tussen de mbo-school, Inspectie en de overheid. Om meer zicht te krijgen op deze ontwikkeling, zijn in opdracht van OCW twee onderzoeken uitgevoerd.
De twee onderzoeken brengen in beeld hoe horizontale samenwerking en verantwoording in de praktijk van het mbo-veld wordt gerealiseerd. Verder is onderzocht hoe dit doorwerkt in de mbo-scholen en bij de samenwerkingspartners in de regio, welke maatschappelijke waarde daarmee wordt bereikt en wat werkende mechanismen en succes- en belemmerende factoren zijn.
Regionale en sectorale verankering
De onderzoeken bevestigen wederom dat de regionale en sectorale verankering één van sterke punten van het Nederlandse mbo is. Op alle niveaus van de mbo-scholen wordt intensief contact onderhouden met externe belanghebbenden om het onderwijs uit te voeren, te verbeteren en in gezamenlijkheid te werken aan maatschappelijke en regionale ambities in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Daarbij blijkt wel dat het concept ‘horizontale verantwoording’ gevoelig ligt in het onderwijs. Dit heeft te maken met een zakelijkheid die niet past bij gedeelde doelstellingen die de school heeft met de partners. In de praktijk ligt de nadruk meer op het voeren van een dialoog en het vormgeven van een samenwerking op basis van wederkerigheid. Horizontale verantwoording heeft daarmee eerder het karakter van gezamenlijk evalueren en daar waar nodig bijstellen van gezamenlijke plannen en uitvoering.
Opbrengsten en aanbevelingen
Belangrijke opbrengsten van het onderzoek zijn een conceptueel kader en instrumenten die mbo-instellingen kunnen gebruiken bij het aangaan en onderhouden van horizontale samenwerkingsrelaties. Met name de samenwerkingsscan kan daarbij behulpzaam zijn. De onderzoekers bevelen het ministerie van OCW aan om in het beleid gericht op stimulering van horizontale samenwerking in het mbo de veelheid en diversiteit ervan als uitgangspunt te nemen. Dat wil zeggen: probeer te komen tot stimuleringsregelingen waarmee nog beter slimme koppelingen kunnen worden gemaakt met initiatieven die scholen samen met hun partners – regionaal, lokaal en/of branchegerelateerd – oppakken.
De uitkomsten van het onderzoek, inclusief de samenwerkingsscan en andere instrumenten, vind je de website van het NRO: Horizontale samenwerking en verantwoording door mbo-instellingen | NRO.