Alles doen wat nodig is om het lerarentekort te bestrijden
Het lerarentekort is groot en wordt iedere dag groter. Daarom moeten alle registers open. Dat schrijven de beide onderwijsministers in een brief over de aanpak van het lerarentekort aan de Tweede Kamer. We gaan door met wat werkt, breiden uit waar nodig en passen aan waar we nu vastlopen. Er komt een andere aanpak met meer sturing door de overheid. Voor een structurele verandering zijn bovendien nieuwe ideeën en onorthodoxe maatregelen nodig.
Stevige lerarenstrategie
De aanpak van de tekorten is divers, complex en urgent. Daarom komen de ministers met een stevige lerarenstrategie. De aanpak van de tekorten wordt versneld met meer landelijke sturing door de overheid.
Waar zetten we op in?
De onderwijsministers hebben de handen ineengeslagen met de onderwijswerkgevers in het primair- en voortgezet onderwijs, werknemersorganisaties en lerarenopleidingen om samen tot een goed werkende onderwijsarbeidsmarkt te komen. In de werkagenda Samen voor het beste onderwijs staan acties waarmee de betrokken partijen samen aan de slag gaan voor het beste onderwijs. Er komt naast het tekort aan leraren in het primair onderwijs meer aandacht voor schoolleiders, het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs. De regionale samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen wordt verder versterkt en er komen actuelere cijfers over tekorten.
Daarnaast zetten de ministers in op versterking van maatregelen die goed werken met als doel:
- Een aantrekkelijker beroep, onder andere door meer loon en minder werkdruk. Het kabinet investeert daar structureel 1,5 miljard euro in en heeft daarover afspraken gemaakt in het Onderwijsakkoord;
- Meer zij-instroom. De subsidie voor de scholing en begeleiding van mensen die vanuit een ander beroep leraar willen worden, wordt verhoogd. Zij-instromers krijgen meer dan nu een opleiding op maat omdat lerarenopleidingen beter gaan inspelen op de kennis en kunde die ze al hebben. Ook komt er meer geld om meer onderwijsassistenten op te leiden tot leraar;
- Meer studenten naar de lerarenopleidingen, door betere en persoonlijke studiekeuzevoorlichting. Ook is winst te behalen door de samenwerking te versterken tussen de lerarenopleidingen onderling en met de scholen;
- Meer uren werken. Bekeken wordt hoe leraren kunnen worden gestimuleerd meer uren te werken, bijvoorbeeld door belemmeringen die leraren ervaren, weg te nemen.
Onorthodoxe maatregelen
Om dit urgente tekortenprobleem echt aan te pakken is meer nodig. Naast de maatregelen die worden genoemd in de brief wordt ruimte gecreëerd voor innovatie, creativiteit en nieuwe oplossingen. De ministers geven aan dat ze het niet alleen kunnen en dat het nodig is om de potentie van onze hele samenleving te benutten om dit probleem op te lossen Daarom starten de ministers een maatschappelijke discussie over onorthodoxe maatregelen, onder andere door gesprekken in het land te organiseren en via sociale media. Dat gaat in ieder geval om de volgende onderwerpen:
- De manier waarop scholen nu worden bekostigd biedt onvoldoende stimulans om samen het lerarentekort in de regio op te lossen. Lerarenopleidingen beconcurreren elkaar om studenten te trekken, scholen kapen leraren bij elkaar weg. De ministers willen verkennen of het wenselijk is om andere bekostigingsprikkels in het primair en voortgezet onderwijs te introduceren om de zo noodzakelijke samenwerking te realiseren;
- Goed werkgeverschap is essentieel om leraren aan te trekken en te behouden. Schoolbesturen moeten dus zorgen voor fijn werk, door goede begeleiding van starters, ontwikkelmogelijkheden en aantrekkelijke contracten. Dat gaat nog niet overal even goed, daarom komen we met wettelijke eisen voor goed personeelsbeleid;
- Uit onderzoek naar goed presterende landen blijkt dat daar het beroep van leraar een hoog aanzien heeft en er hoge eisen worden gesteld aan leraren. De vraag is of wij in Nederland het vak aantrekkelijker kunnen maken door hogere eisen te stellen aan het beroep en de opleiding;
- Om beter les te geven in een situatie met te weinig leraren zoeken we naar creatieve oplossingen in de organisatie van het onderwijs. De kwaliteit van het onderwijs moet hierbij leidend zijn. Met meer ondersteunende functies of andere expertises binnen de school wordt leraren werk uit handen genomen, waardoor zij zich kunnen toeleggen op lesgeven. Ook digitale hulmiddelen kunnen helpen de taken van leraren te verlichten.